Home
De strijd tegen afval

De strijd tegen afval

11/10/2020 22:41 - Van onze redactie

Vuilstortplaats Ornamibo. Foto: NII

PARAMARIBO - Suriname loopt lichtjaren achter bij het verwerken en recyclen van afval. Onze vuilstortplaats Ornamibo is een gezondheidsramp in ruste. Maar, het is niet allemeel kommer en kwel. De nieuwe Milieuraamwet biedt handvaten om dit allemaal te ordenen. "Niet alles moet meer worden gestort op de vuilstortplaats. Bepaald soort afval moet gerecycled worden en ander afval moet beter verwerkt worden", zegt milieuwetenschapper Louise Zuilen.

Het is een gore plek, de vuilstortplaats te Ornamibo. De stank is ronduit overweldigend en de hopen afval zien er troosteloos uit. Maar wat voor de een een rampgebied is, is voor de ander een kans. Er zijn dan ook veel rapers op de vuilstortplaats die zoeken naar wat nog bruikbaar is om zelf te gebruiken of te verkopen. De vuilstortplaats is een open dump, wat betekent dat die geen sanitaire vuilstortplaats is. Alle typen afval worden daar gestort. Bij een open dump is er geen bodembeschermende laag, geen afgassensysteem, geen percolaat onttrekkingssysteem en geen afwateringssysteem. De bodem van de vuilstortplaats moet onder meer bekleed worden met verschillende zaken zoals liners en dikke gecompacteerde kleipakketten (lagen). Er moet een afgassensysteem komen en het afvalwater moet opgevangen en goed gefilterd worden. Dat is een gecontroleerde vuilstortplaats.

"Wat nu gebeurt, is dat het afval wordt bedekt met zand om de vliegenplaag en de overlast van aasgieren te reduceren en het opgehoopte afval wordt door een bulldozer verspreid", zegt wetenschapper Louise Zuilen verbonden aan de faculteit Milieuwetenschappen van de Anton de Kom Universiteit van Suriname. "Er worden verschillende stoffen gestort die met elkaar kunnen reageren en zo ook brand veroorzaken. Er wonen nu ook mensen dicht bij de plek die last ondervinden van de stank en vliegen. Verder sijpelen alle verontreinigende stoffen door in de bodem en komen in de Pararivier terecht. Rapers moeten ook geweerd worden op de vuilstortplaats, want die stichten branden met desastreuze gevolgen."

Ornamibo verplaatsen

In 2018 ontstond er een grote brand op de vuilstortplaats, volgens onderzoek door de brandweer aangestoken door rapers, die voor veel rookoverlast en stank zorgde in grote delen van Paramaribo en Wanica. Ook werden mensen ziek. Echter, het is moeilijk om rapers te verwijderen van de plek; velen voorzien door het rapen in hun levensonderhoud. Een van de voorstellen van Zuilen voor een kortetermijnoplossing is de vuilstortplaats beter te beheren. "Niet alles moet meer worden gestort op de vuilstortplaats. Bepaald afval moet gerecycled worden en ander afval moet beter verwerkt worden. Ik moet wel zeggen dat het ministerie van Openbare Werken zijn best doet met de beperkte middelen en het beperkt aantal mensen, om de plek goed te beheren. Maar het is best een intensieve onderneming."

Verschillende organisaties en personen willen dat de vuilstortplaats verplaatst wordt, maar dan is de vraag waarheen? Een ander probleem daarbij is dat als de vuilstortplaats te ver verplaatst wordt - zoals bijvoorbeeld aan de Afobakaweg - de transportkosten omhoog gaan. Bovendien moet het verplaatsen ook gebeuren onder bepaalde voorwaarden."Er zijn daarvoor weer regels zoals dat je bijvoorbeeld een overslagstation moet opzetten als je vuilstortplaats heel ver ligt van de bewoonde kom; het is een locatie waar huishoudelijk en industrieel afval tijdelijk worden opgeslagen, samengeperst of in balen verpakt wordt voor vervoer naar een verwerkingsinstallatie of stortplaats", zegt Zuilen.

"De overheid doet al jaren onderzoek naar andere locaties. Zaken blijven helaas liggen. Daarnaast heb je het probleem dat grond dat ze voor ogen hadden wordt uitgegeven voor andere doeleinden of wordt bewoond. Dan kan die niet meer gebruikt worden, want er moeten ook internationale regels opgevolgd worden zoals de afstand tot de bewoonde plekken, de bodemgesteldheid en afwatering. Er is twee of drie jaar terug een rapport geschreven over de rehabilitatie van de vuilstortplaats Ornamibo om die tot een gecontroleerde vuilstortplaats te maken. Het is de bedoeling dat er wel een sanitaire vuilstortplaats in Ornamibo komt."

Alle partijen meewerken

Volgens Bholanath Narain, coördinator Vuilophaal en Verwerking van het ministerie van Openbare Werken, kan de situatie van de afvalproblematiek in Suriname alleen opgelost worden wanneer alle betrokken actoren meewerken zoals de overheid, het bedrijfsleven, de bedrijven die diensten verlenen aan het ministerie van Openbare Werken en de samenleving. Narain doet een korte uiteenzetting over het proces dat hoort bij de vuilophaal en ook wat de knelpunten daarbij zijn. De aannemers hebben het ministerie bijvoorbeeld aangegeven dat ondanks dat de drukte van het verkeer nu minder is daar ze in de avond het vuil ophalen, ze nu worden geconfronteerd met andere uitdagingen. De verlichting op de vuilstortplaats is onder meer niet voldoende waardoor het hen veel moeite kost het vuil goed te storten. Wanneer een kraakperswagen in de avond kapot gaat vinden ze moeilijk een monteur. En als een monteur bereid is te komen om de wagen te repareren vraagt die veel meer dan de normale prijs. Ook zijn bepaalde wegen en plekken in de avond moeilijk te betreden en veel wegen zijn smal en of slecht verlicht.

Ophaal vervroegen

Vanaf 1 oktober is daarom met het ministerie afgesproken om twee uur eerder te starten met de vuilophaal zodat ze wat meer kunnen doen in de middag. Er zal ook worden gekeken of het verkeer het toelaat om misschien zelfs eerder te starten, zodat ze nog voor de nacht het grootste gedeelte van het werk hebben afgerond. Aan de andere kant wil Narain graag dat de controle vanuit de kant van het ministerie wordt opgevoerd. Er zijn namelijk ook klachten van de burgerij dat op bepaalde plekken en in bepaalde straten er geen vuil wordt opgehaald, omdat de aannemers vinden dat hun vuilniswagens niet bepaalde straten kunnen in rijden omdat die te smal zijn. Ondanks dat als oplossing is bedacht om dan met een pick-up het vuil op te halen, kiezen ze ervoor om gewoon de plekken niet aan te doen. Om de controle op te voeren, moet het ministerie wel meer voertuigen hebben, wat momenteel niet het geval is. Verder is de vuilstortplaats in de kleine en grote regentijd slecht begaanbaar. Door de regen en slechte riolering lopen de goten over en spoelt een gedeelte van de zandwegen weg, waardoor het de vuilophalers veel moeite kost om de plek te bereiken.

Volgens Narain is het buitenland al bezig energie op te wekken uit afval. "Dus wij moeten nu ook starten om ons afval beter te benutten. En als we de knowhow niet in het land hebben moeten we die van buiten halen. Belangrijk is dat we ons afval beter gaan verwerken." Wat het afval van de huishoudens betreft, zegt Narain dat dat wel redelijk goed wordt aangepakt. "De mensen plaatsen op tijd hun vuil voor de deur in zakken om opgehaald te worden. Het probleem van zwerfvuil is echter helaas nog lang niet opgelost. Een aantal plekken in Paramaribo worden trouwens nog steeds gebruikt als illegale vuilstort. Het ministerie ruimt het vuil op en binnen een paar uur is er weer vuil gedumpt op de plek; zo ernstig en triest is de situatie."

Volgens Narain kan al vanaf de schoolbanken gestart worden kinderen bij te brengen hoe belangrijk het is om je omgeving en je land schoon te houden. Dit geldt "voor de toeristen die hier komen, maar ook voor ons als bewoners van het land". Narain heeft onlangs nog meegemaakt dat iemand in het verkeer troep gooide uit de auto. Toen hij hem erop aansprak werd hij getrakteerd op een middelvinger. "De mentaliteit van de samenleving hoe om te gaan met haar afval moet drastisch worden veranderd." Initiatieven zoals World Cleanup Day worden door hem toegejuicht aangezien die de samenleving ertoe bewegen vuil massaal op te ruimen op straat. Volgens de coõrdinator kunnen zulke acties vaker, maar hij begrijpt ook dat het geld kost. Aan de andere kant hoeven deze acties niet als er ook geen zwerfvuil is. World Cleanup Day werd door stichting Suresur georganiseerd op 19 september. Deze organisatie vervult ook een pioniersrol als het gaat om het stimuleren van afvalscheiding en recyclen.

Betalen voor afval

Minister Riad Nurmohamed van Openbare Werken vindt dat de Surinaamse samenleving veel afval produceert. "Het beleid van mij is om verantwoordelijk om te gaan met ons milieu waarbij afval wordt gescheiden zodat we ons milieu minder vervuilen." Begin volgend jaar start het ministerie daarom met een proefproject waar in de ressorten Blauwgrond en Rainville de mensen zullen worden gestimuleerd om hun afval te scheiden. Ze worden dan aan huis geleerd hoe ze hun plastic afval, glas en papierafval moeten scheiden. De vuilophaal rijdt normaal twee keer per week langs. Een derde ophaaldag wordt geïntroduceerd en het gescheiden afval dat naar de recyclingbedrijven gaat wordt dan meegenomen.

"We gaan als ministerie stimuleren dat alle plastic flessen, glazen flessen en karton wordt gescheiden en dat deze materialen worden gerecycled. Er is helaas nog geen bedrijf dat blikjes ophaalt. Het is makkelijk gezegd, maar niet zo eenvoudig in de praktijk. Maar dat gaat betekenen dat Ornamibo niet nog tien jaar zal meegaan, maar nog vijftig jaar, dan moeten we alleen nog het probleem van de stank oplossen." Tot slot wil het ministerie ook de vuilophaal in delen van het land gaan privatiseren. Deze post kost de Staat namelijk SRD 3 miljoen per maand. "Als eenieder SRD 20 per maand betaalt, zijn de kosten ruimschoots gedekt", zegt minister Nurmohamed. "In de districten Nickerie, Para en Saramacca werkt dit systeem al jaren goed. We willen dat de andere districts-commissariaten dit overnemen. Dan hebben ze inkomsten en hoeft het ministerie zich niet meer daarmee bezig te houden. De burger gaat dus rechtstreeks betalen voor zijn vuilophaal en mijn voorstel is dat de burger een belastingkorting krijgt, want we gaan die niet twee keer belasting laten betalen. We gaan uiteindelijk dan als samenleving zuiniger moeten worden waardoor we minder afval produceren."

Milieuraamwet

De onlangs aangenomen Milieuraamwet biedt alvast wetsmiddelen om verandering door te drukken bij bedrijven en individuen om alvast na te denken hoe ze hun afval moeten verwerken. De wet zorgt alvast ervoor dat bedrijven niet meer gewoon hun afval kunnen dumpen. Elk productiebedrijf gaat namelijk een milieuvergunning moeten aanvragen en moeten voldoen aan de gestelde eisen voor het verwerken van zijn afval. Nu hoeft bijvoorbeeld geen enkel bedrijf zijn afvalwater nog te zuiveren voor het lozen. Afvalwater wordt daarom gewoon geloosd in kreken en rivieren in Suriname. Sommige bedrijven gaan wel goed om met hun afvalwater vanwege hun maatschappelijk verantwoord ondernemen of omdat ze een onderdeel zijn van een groot internationaal bedrijf. Maar de Milieuraamwet zorgt ervoor dat de bedrijven verplicht worden gesteld hun afval beter te beheren. De wet biedt ook ruimte om maatregelen te treffen tegen milieuvervuilers in Suriname. Zo kunnen er geldboetes worden opgelegd of schuldigen gestraft worden.